Malowidło ze św. niewiastą (św. Jadwiga / św. Elżbieta z Turyngii ?), ost. ćwierć XIV wieku

1 × 0,7 m

LOKALIZACJA: nawa południowa, 1 szkarpa, ścianka frontowa poniżej przedstawienia św. Jana Chrzciciela.

Tempera na pobiale wapiennej.
Zidentyfikowane pigmenty (badania składu próbek –POKSIŃSKA 1990 , s. 17–18; pomiary składu pierwiastkowego XRF – J. Raczkowski, 2020): azuryt, czerń organiczna, czerwień żelazowa, kreda (CaCO₃), minia ołowiowa, zieleń malachitowa, pigmenty żelazowe (ugry, ochry); błękit pruski (w partii przemalowań); wykończenie czarnym konturem.

______________________

Kompozycja malowana na pobiale wapiennej, zapewne wyodrębniona pierwotnie czerwoną bordiurą, z jasno zielonym (pigment miedziowy) tłem. Święta umieszczona na osi filara, ukazana en plein pied, stoi na brązowym cokole, w architektonicznym czerwono-różowym obramieniu z sześciobocznym baldachimem o błękitnym podniebiu, zdobionym linearnie malowaną, romboidalną kratką. Odziana w prosty strój: czarny płaszcz z czerwonym podbiciem, okrywający głowę i ramiona i spływający ku dołowi, na przedzie otwarty, odsłaniający długą do ziemi suknię z długimi wąskimi rękawami, pierwotnie malowana błękitem i zielenią; pod szyją biała podwika, na nogach – ciemne trzewiki z noskami. Głowę otacza kolisty nimb (być może niegdyś złocony). Upozowana jest w pozornym kontrapoście (lewa noga nieznacznie balansuje), zwrócona lekko w lewo, na prawym ramieniu poprzez połę płaszcza trzyma model kościoła o smukłej wieży z czerwonym dachem i hełmem, prawą ręką ujmuje połę płaszcza (być może trzymała w niej księgę?).

____________________________
WPIS: © Monika Jakubek-Raczkowska & Juliusz Raczkowski, 2023

Zalecane cytowanie:
Jakubek-Raczkowska Monika, Raczkowski Juliusz, Malowidło ze św. niewiastą
Inwentarz Sztuki Torunia online, Kościół NMP – Wystrój malarski, 2023
https://heritage.torun.database.umk.pl/kosciol-pw-wniebowziecia-najswietszej-marii-panny-w-toruniu/

Stan zachowania

Stabilny, po konserwacji-restauracji 1990. Warstwa malarska silnie przetarta, bez opracowania wierzchniego, czytelne kontury kompozycji i kolorystyka, ale brak pełnego modelunku malarskiego i szczegółów (np. rysów twarzy, dłoni, detali ubioru). Liczne ubytki, uzupełnienia i retusze konserwatorskie.

Dokumentacja fotograficzna

Malowidło ze świętą Jadwigą lub Elżbietą, fot. J. Raczkowski (2)

Malowidło ze świętą Jadwigą lub Elżbietą, fot. J. Raczkowski (3)

Malowidło ze świętą Jadwigą lub Elżbietą, fot. J. Raczkowski

Malowidło ze świętą Jadwigą lub Elżbietą, fot. J. Raczkowski (4)

Historia

Malowidło zostało domalowane pod wizerunkiem św. Jana Chrzciciela jako niezależne od niego przedstawienie (wotywne?). Zatynkowane a następnie odkryte w k. XIX w. wraz z resztą dekoracji szkarp: ACTA DER KöNIGLICHEN KREISBAUVERWALTUNG 1856–1909 (J. Heise, dane z maja 1892, s. 196), z błędną identyfikacją: „Unter den zwei Figuren Farbspuren, auf der Nordseite scheint die Darstellung Jesu in Tempel gemalt zu sein, die Reste nicht restaurationsfähig“.