Strona główna Kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu MOBILIARZ ARMARIA Sakramentarium, warsztaty toruńskie, 1384
Krata 161,5–162,5 × 142 cm / taśmy dolna i górna 6,5 cm szer. / taśmy boczne 5,5–6 cm szer.
LOKALIZACJA: wschodnia ściana prezbiterium, strona pn., w niszy ściennej.
__________________________
WPIS: © Monika Jakubek-Raczkowska, Juliusz Raczkowski, 2024
lekcja oraz identyfikacja źródła treści inskrypcji: Marta Czyżak
Z wyjątkiem drewnianej profilowanej ramy która ujmuje szafę od zewnątrz, całość zabytku jest oryginalna (autentyczna). Drewno zachowane w dość dobrym stanie, polichromia zatarta, z licznymi ubytkami. Krata pokryta grubą wartą czarnego lakieru fałszującego jej materiał i oddziaływanie.
Sakramentarium ufundowane w 1384 r., od tej pory na pierwotnym miejscu.
Krata powstała na to samo zlecenie, co późniejsza o rok krata pd. Obie wykonane są przez te same miejscowe warsztaty – stolarski i odlewniczy. Przedstawienia na medalionach się różnią, natomiast kraty są niemal identyczne. W literaturze uważane są niesłusznie za kraty armariów ściennych do przechowywania ksiąg liturgicznych, i ekspozycji relikwiarzy; ich materiał nie był trafnie rozpoznany.
Inskrypcja na dolnej bordiurze przytacza dzienna datę ukończenia (odsłonięcia) dzieła – wspomnienie św. Grzegorza, 1384 r. Inskrypcja w górnej bordiurze wskazuje na eucharystyczny uzus szafy: zawiera cytat zaczerpnięty z komentarza do ewangelii św. Jana (do wywodu o wcieleniu Słowa) Mistrza Eckharta, nadreńskiego mistyka dominikańskiego; dotyka istoty i przebywania Boga jako bytu przedwiecznego. Dekoracje napisu i bordiur odwołują się do kodykologicznego źródła – nawiązują do zdobień iluminatorskich, typowych dla kodeksów XIII i XIV wieku. W pasach inskrypcyjnych pojawia się hybryda i smok. Wskazanie konkretnych pierwowzorów – wobec powszechności wzorców – nie wydaje się możliwe. Czworokątne grawerowane medaliony – najpewniej z mosiądzu (pomiar XRF niemożliwy) – są w tej chwili niemal nieczytelne; w świetle skośnym czytelny jest rysunek, pozwalający identyfikować je jako symbole czterech ewangelistów.