Inwentarz sztuki Torunia

English

Rzeźba Caritas/Amor,Toruń (?), ok. 1600 (figura dziecka); XVIII w. (MDT)

wys. z cokołem 84,5 cm. Wymiary figury kobiecej: 82 ×35 2,5 cm; wymiary putta: 36 × 19 ×18 cm

Lokalizacja: Muzeum Diecezjalne w Toruniu

  • Drewno, polichromowane

______________

  • Figura kobieca opracowana dla widoku frontalnego, z wybraniem materiału na odwrociu, głowa pełnoplastyczna. Figura dziecięca pełnoplastyczna.
  • Postać kobieca en pied, na niskim cokole zbliżonym do kwadratu, w dynamicznej pozie, ukazana w pozornym kontrapoście, lekko skręcona w biodrach i ramionach, odziana w szatę o ostro ciętej draperii, z głową zwróconą w 3/4 w prawo. Twarz pociągła, o niewielkich, acz wydętych drobnych ustach, prostym nosie, blisko osadzonych, małych oczach o opadających kącikach i wysokim czole. Suknia gęsto sfałdowana – częściowo długie wąskie i wałkowe w przekroju, po bokach i na zgięciu prawej nogi mięsiste, o zmiennym kierunku. Od tyłu na ramionach drobne otwory montażowe (?). Lewa ręka uniesiona, w zagłębieniu  ramienia siedząca postać nagiego dziecka, o masywnych nogach, z prawym przedramieniem opartym o głowę figury kobiecej. Twarz o wydatnych policzkach, drobnych, wyrazistych ustach, małym nosie i wyłupiastych oczach oraz wysokim czole, z puklowanymi włosami; na barkach otwory montażowe. Karnacja jasno opracowana, włosy złocone.

_________________

WPIS: © Franciszek Skibiński i Michał F. Woźniak, 2024

Zalecane cytowanie:
Franciszek Skibiński, Michał Woźniak, Rzeźba Caritas/Amor
Inwentarz Sztuki Torunia online, Kościół NMP – Dziedzictwo rozproszone, 2024
https://heritage.torun.database.umk.pl/kosciol-pw-wniebowziecia-najswietszej-marii-panny-w-toruniu/

Spis treści

Stan zachowania

Figura kobieca:  brak prawego przedramienia, liczne drobne uszkodzenia, ślady opracowania malarskiego oraz zabrudzenia. Figura dziecięca:  brak prawej dłoni i lewego przedramienia oraz skrzydeł; znaczne uszkodzenia warstwy malarskiej. Obie rzeźby wtórnie malowane na szary kolor imitujący kamień.

Dokumentacja fotograficzna

Historia

Pochodzenie obydwu rzeźb nieznane. Pierwotnie stanowiły osobne elementy, wtórnie scalone i w nieznanym czasie umieszczone w centralnej części pomnika Strobandów w kościele Wniebowzięcia NMP, skąd zostały usunięte w czasie ostatniej konserwacji.

Rozpoznanie

Obydwie rzeźby pochodzą z innego czasu. Rzeźba przedstawiająca Caritas powstała zapewne w 2-3. ćw. XVIII w., natomiast rzeźba dziecka pochodzi zapewne z późnego XVI lub raczej wczesnego XVII w. Ślady po skrzydłach na plecach wskazują, że pierwotnie przedstawiała aniołka lub putto. Jej pochodzenie jest nieznane; być może stanowiła część dekoracji któregoś z epitafiów znajdujących się do XVIII w. w kościele Mariackim, datowanych na k. XVI lub wczesny XVII w., zdemontowanych po przejęciu kościoła przez bernardynów (PRAETORIUS 1714–1715, EPITAPHIA,  BAUMGARTEN 1715–1719 i ZERNECKE 1727, a za nimi SEMRAU 1892 odnotowują szereg takich obiektów, dziś nieistniejących). Zapewne w jeszcze w 2 poł. XIX w. rzeźba ta została zintegrowana z późniejszą figurą i umieszczona w pomniku Strobandów, jako persosnifikacja Caritas.

Losy pierwotnej rzeźby Caritas z pomnika Strobandów, określonej inskrypcyjnie jako AMOR  pozostają nieznane.

Dokumentacja historyczna

Dokumentacja badawcza

Brak

Dokumentacja gigapixel

Źródła i bibliografia

Źródła rękopiśmienne i drukowane

Literatura

KLUCZWAJD 2005, s. 59–60, nr 23

Opracowania niepublikowane

Kontakt: heritage@umk.pl, jracz@umk.pl

Inwentarz Sztuki Torunia. All Right Reserved 2022