Lokalizacja: Prezbiterium, w pobliżu ściany wschodniej

• Ołtarz wolnostojący, z nastawą w formie architektonicznego baldachimu rozpiętego ponad centralnie umieszczoną  mensą z tabernakulum, ponad którym Zwiastowanie w glorii; baldachim złożony z trzech par wolnostojących kolumn i dodatkowej kolumny na osi, zwieńczonego masywną, zamkniętą koroną. Drewniana architektura ołtarza i dekoracja rzeźbiarska oraz ornamentalna snycerska.
• Wszystkie elementy retabulum metalizowane (oprócz cokołów w przyziemiu, pokrytych szarozieloną monochromią, polichromowanych karnacji i włosów postaci oraz monochromatycznych inskrypcji w medalionach, wykonanych czarną farbą). Większość elementów pokryta płatkowymi złoceniami, zróżnicowanymi – polerowanymi (trzony kolumn, kula w zwieńczeniu, elementy wypukłe i ramujące w architekturze i ornamentalnych aplikacjach, szaty postaci, skrzydła aniołów) oraz matowymi (powierzchnie płaskie). Chmury w glorii otaczającej scenę Zwiastowania, gołębica Ducha Świętego, struny harfy Dawida srebrzone płatkiem na poler, banderola anioła w zwieńczeniu – na mat. Polichromie karnacji różnicowane modelunkiem przez laserunek czerwienią (poliki, płatki uszu, wypukłości dłoni, nóg), rysy twarzy zaznaczone jednolitym pociągnięciem farby o odpowiedniej barwie, tęczówki modelowane białym blikiem; werniksowane.

_________________________

• Na mensie cylindryczne tabernakulum ujęte wolutami, przekształcone, z nową metalową szafką; na drzwiczkach Baranek okolony promieniami, w narożach winorośl. Na tabernakulum Arka Przymierza prezentowana przez figury klęczących aniołów flankujących tabernakulum; cała kompozycja posadowiona na niskim cokole dekorowanym liśćmi akantu. Arka dwustrefowa, złożona z dwóch części trapezowatego o kroju o wklęsłych bokach; dołem dekorowana kratą tworzącą rombowe pola z kwiatami pośrodku, ujęta niewielkimi uszakami tworzonymi przez liście akantu i kwiaty; górna część – kaporet – dekorowana kokardą z której zwieszone liściaste i kwietne festony, zwieńczona dwiema uskrzydlonymi główkami cherubów.
• Powyżej Pozdrowienie Anielskie w glorii: duży wieniec z chmur z uskrzydlonymi ośmioma główkami anielskimi, otoczony promieniami pomiędzy którymi pojedyncze obłoki. W centrum pełnoplastyczne rzeźby przedstawiające Zwiastowanie: Maria ukazana w pozie klęczącej, z dłońmi na piersi, zwrócona w kierunku anioła. Anioł ukazany w dynamicznej pozie, zwrócony w kierunku Marii; u góry pośrodku niewielka gołębica ze wybiegającymi  spod nasady skrzydeł czterema wiązkami promieni.
• Kolumny korynckie o attyckich bazach i gładkich trzonach, posadowione na zdwojonych, wysokich cokołach, otaczających z trzech stron ołtarz. Dolne cokoły z własnym cokołem i profilowanym gzymsem sięgającym mensy, ciemno polichromowane w kontraście do złoconej całości retabulum, z prostokątnymi płycinami dekorowanymi symetrycznie zakomponowanymi liśćmi akantu z kwiatem pośrodku. Cokoły górne o analogicznej formie, z płycinami dekorowanymi płaskim listowiem akantu na wstędze w asymetrycznych kompozycjach. Część płycin, zwłaszcza w partiach tylnych, gładka. Przy górnych cokołach środkowej pary kolumn wolutowe konsole dekorowane listowiem akantu i pękiem kwiatów, na nich rzeźby przedstawiające z lewej – króla Dawida, z prawej – arcykapłana Aarona. Powyżej impost w formie odcinków belkowania złożonego z trójpasowego architrawu, fryzu z dekoracją w formie symetrycznych liści akantu i gzymsu zwieńczonego  wydatną płytą i simą. Pomiędzy kolumnami umieszczone na wysokości fryzu dwustronnie opracowane, płasko rzeźbione pęki listowia na których kwiaty, zaczepione na rozpiętych taśmach.
• Na dwóch parach kolumn frontowych i tylnych półkoliste odcinki naczółka, na których rzeźby przedstawiające klęczące anioły, jedną ręką podtrzymujące obręcz korony wieńczącej ołtarz, w drugiej asymetryczne kartusze taśmowe, zwijane, z liśćmi akantu wyrastającymi z krawędzi zewnętrznej, z malowaną czarnymi literami inskrypcją zawierającą Pozdrowienie Anielskie (kolejność kartuszy wtórnie zmieniona: ostatni winien być drugim w kolejności), którego pierwszy fragment umieszczony centralnie na symetrycznie skomponowanym kartuszu umieszczonym powyżej środkowej kolumny, na jej osi: „Ave Maria / Gratia plena / Dominus Tecum”. W pozostałych kartuszach od lewej inskrypcje (w poprawnej kolejności): „Benedicta / tu in / Mulieribus”, „Et benedictus / Fructus / ventris / tui Jesus” „Sancta / Maria Mater / Dei ora / pro nobis / peccatori-/bus”, „Nunc / et in Hora / Mortis / nostrae / Amen”.
• Na trzech kolumnach: centralnej oraz na parze kolumn pośrednich (pomiędzy czterema wspierającymi figury anielskie) osadzone  wolutowe spływy z kwietnymi girlandami, również wspierające obręcz korony; listowie w girlandach opracowane analogicznie jak w pękach roślinnych na wstęgach zawieszonych pomiędzy impostami kolumn.
• Korona wieńcząca kompozycję, zamknięta (corona clausa), o kolistej obręczy dekorowanej kaboszonami, z ośmioma masywnymi pałąkami dekorowanymi liśćmi akantu, pomiędzy którymi na obręczy krótkie symetryczne sterczyny (fleurony) zbudowane z taśmowych wolut i liści akantu; zwieńczona kulą, na której równoramienny (nowy) krzyż. Pośrodku korony rzeźba szybującego anioła, trzymającego srebrną banderolę z analogicznie malowaną inskrypcją „Anuntiatio B. Mariae Virginis”.

_________________________

KONSTRUKCJA

• Nastawa o konstrukcji pozornie-samonośnej, zaliczanej do grupy konstrukcyjnej ołtarzy z wolnostojącą obudową stipesu i mensy w formie baldachimu z murowanym stipesem.
• Struktura wzniesiona z siedmiu modułów prostych. Pojedynczy moduł zbudowany w  konstrukcji skrzyniowej zdwojonej z korpusami wieńcowymi nastawionymi na siebie. Wskazane korpusy w podziale kompozycyjnym wyznaczają formę wysokich cokołów; ich ścianki boczne skrzyń w konstrukcji ramowo-płycinowej. Ścianka górna w korpusach cokołów dolnych zbudowana z układu kilku desek, w cokołach górnych z pojedynczej deski.  W skrzyniach cokołu dolnego jedna z ścianek korpusu z ruchomą płyciną, spełniającą rolę drzwiczek. Drzwiczki zawieszone na zawiasach splatanych niesymetrycznych, symetrycznych oraz zawiasach czopowych. Wolutowe konsole umieszczone na cokołach górnych środkowej pary kolumn, wykonane w konstrukcji deskowej.
• Kolumna zbudowana z czterech elementów wykonanych w jednym fragmencie drewna (profilowana baza, trzon, anuli, kapitel). Trzon kolumny połączony bezpośrednio z korpusami skrzyniowymi przy pomocy drewnianego masywnego dybla osadzonego w dolnej części trzonu i przechodzącego przez bazę, plintę oraz wieńce korpusów. Dybel dodatkowo klinowany pod wieńcem skrzyni wyznaczającej cokół dolny.  Impost kolumny wykonany w konstrukcji skrzyniowej.
• System odciągów złożony z metalowych prętów kwadratowych  oraz płaskowników.

___________________

WPIS: © Franciszek Skibiński  & Michał F. Woźniak, 2023

Opinia technologiczno-konserwatorska: Elżbieta Szmit-Naud

Opis konstrukcji: Weronika Kofel