Para wiszących świeczników maryjnych, Toruń, Andreas Kugelhahn, 1580

244 × 110 cm

LOKALIZACJA: w nawie głównej, w pierwszym i czwartym przęśle od wschodu

  • Mosiądz. Konstrukcja wieloelementowa, odlew w częściach. Inskrypcja na świeczniku wschodnim grawerowana.

__________________________

  • Trzon ośmiobioczny, zwieńczony pełnoplastyczna figurką Madonny z Dzieciątkiem. 9 ramion, każde w formie silnie wygiętego pędu z odrastającymi płaskimi, ostrymi listkami, niesie profitki świec, zdobione ażurowym fryzem maswerkowym. trzon od dołu zakończony głową lwa, trzymającego w paszcze pierścień.  wicią   konstrukcji deskowej, dopasowana do niszy ściennej. Malowana na zielono, ze śladami rzutu ornamentalnego (gwiazdki).
  • Na świeczniku wschodnim inskrypcja fundacyjna: „EIN * KRON * DER * LILIEN * SI * ICH * GENT / GEGOSSEN * TZO * TORN * IN * PREISSEN / HER * HANS * GRETS * EIN * BORGERME / ISTER * ERKORN * HAT * MICH * LASSEN * / MACHEN * TZO * ALNNEN * ERREN  / IN * GOTTES * NAMEN * SI *ICH * GEF / LOSSEN * ANDREAS * KUUGELHAN / HAT * MICH * GEGOSSEN * AM * 1+5+8+0 * IAR” (lekcja za KLUCZWAJD 2019).

_______________________________

WPIS: ©  Monika Jakubek-Raczkowska, 2024
l

Zalecane cytowanie:
Jakubek-Raczkowska M., Świeczniki wiszące
Inwentarz Sztuki Torunia online, Kościół Św. Jana – Prezbiterium, 2024
https://heritage.torun.database.umk.pl/kosciol-pw-sw-jana-chrzciciela-i-sw-jana-ewangelisty-w-toruniu/

Stan zachowania

Dobry, po konserwacji w 2018-2019.

Dokumentacja fotograficzna

Historia

Świeczniki ufund. w 1580 r. przez burmistrza Torunia, Johanna Graetscha.

Rozpoznanie

Wieloramienna korona, mimo późnej metryki, nosi dość zachowawcze cechy odlewnictwa późnogotyckiego. W literaturze zgodnie przyjmuje się, że modelem dla umieszczonej w zwieńczeniu postaci NMP była figurka przechowywana dziś w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie.

Choć podobieństwo jest uderzające, trudno orzec, czy ta konkretnie figurka była tzw. modelem trwałym (czy wykonano formę o jej kształcie, z której później uzyskano dwa modele tracone w wosku); nawet jeśli, to na etapie modelowania w wosku forma została nieco zmieniona (zwracają uwagę różnice w opracowaniu detalu – fleuronów korony, pukli włosów Dzieciątka i Marii, szczegółów fizjonomicznych obojga, układu i detali dłoni Marii).  Autentyczność gotyckiej rzeźby, z uwagi na grube przemalowania i nietypowy zabieg przewiercenia na wylot, trudno dziś potwierdzić. Zwraca ponadto uwagę, że w obu koronach figurki maryjne – które w szczegółach opracowania różnią się od siebie – różnią się też składem stopu od całej konstrukcji świeczników  (wskazuje na to kolor i połysk); być może zostały do niej dodane wtórnie.

Dokumentacja historyczna

Dokumentacja badawcza

Źródła i bibliografia

Źródła rękopiśmienne i drukowane

Literatura

KLUCZWAJD 2019, s. 15-17.

OPUS TEMPORIS 2019, s. 31-41 (zdjęcia z demontażu w trakcie konserwacji)

,

Opracowania niepublikowane