2,02 × 1,3 m
Nawa północna (dawny krużganek), 1. przęsło, faza filara po stronie północnej; obraz umieszczony na wysokości 0,5m od obecnego poziomu posadzki, a ok. 110 cm nad poziomem pierwotnym.
_____________________________________________
WPIS: © Juliusz Raczkowski, 2023
Zły. Rozpoznawalny jest jedynie ogólny zarys kompozycji i główne plamy barwne bez modelunku wykończeniowego. Cała powierzchnia jest silnie przetarta; część górna przedstawienia uległa uszkodzeniu podczas wkucia instalacji radiofonicznej w 1950 r. jego dolna partia jest zupełnie spudrowana i przetarta, a powierzchnia wykazuje liczne ubytki, zarysowania i spękania. Gdzieniegdzie przebijają ślady rysunku kompozycyjnego oraz relikty warstwy malarskiej, leżącej niżej.
Obraz został wprowadzony na ścianę krużganka po przebudowie korpusu nawowego i włączeniu południowego skrzydła w obręb nawy północnej. W niewiadomym okresie malowidło zostało zatynkowane; odkryto je w 1971 r. i poddano pracom konserwatorskim (brak dokumentacji).
Obraz należał do wystroju przestrzeni brackiej (z możliwym dostępem ludzi świeckich). Jego pierwotna funkcja nie jest znana – mogła łączyć się z rolą przęsła wschodniego, mieszczącego przejście z zakrystii do nawy, wykorzystywane podczas liturgii (ŻANKOWSKI / OWSIANY 1993). Z pewnością dokumentuje kult pasyjny z silnym zabarwieniem eucharystycznym; mogło służyć dewocji świeckich, pobożności brackiej a być może jego obecność wiązała się z obrzędowością franciszkańską (liturgia procesyjna?).
W skąpej literaturze przedstawienie datowane było na k. XIV w.; źródła stylu nie zostały rozpoznane, nie odnotowano też widocznej mimo zniszczeń dwufazowości wykonania (charakterystyczna niezborność zdwojonych gdzieniegdzie konturów jest wynikiem przenikania się kompozycji z dwóch faz, których identyfikację wzmacnia obserwacja w IR oraz UV). Warstwę chronologicznie młodszą, o słabszej przyczepności (silnie spudrowaną) można datować na koniec XIV w., na co wskazuje typologia (wizerunek Ukrzyżowanego) oraz ogólne cechy stylowe osadzone w sztuce czeskiej końca XIV w. Uderzająca pod tym względem jest zwłaszcza dobrze zachowana głowa św. Jana, wykazująca wyraźne czeskie źródła. Warstwa chronologicznie wcześniejsza – oszczędna kompozycja w typie liturgicznym, której postaci cechowały znacznie bardziej przysadziste proporcje – może pochodzić jeszcze z 1. poł. XIV w., choć jest to trudne do jednoznacznego rozstrzygnięcia. Ta starsza kompozycja została uzupełniona o postaci aniołów zbierających krew Chrystusa do kielichów, a wcześniejszą figurę pod krzyżem zastąpiono wizerunkiem kobiecym; zmieniono też proporcje postaci na smuklejsze i przekształcono niektóre szczegóły układu kompozycyjnego (np. gesty). Malowidło w tej formie jest dowodem aktualizacji wystroju wnętrza pod kątem nowych treści teologicznych oraz transmisji wzorców czeskich, cieszących się wielką popularnością zwłaszcza w 4. ćw. XIV w. Być może jego przemalowania dokonał warsztat pracujący przy kaplicy anielskiej i Ogrójcu w nawie południowej (warsztat z Żeglarskiej 5).
Zob. szczegółową analizę: RACZKOWSKI 2020.
