Rzeźba została odnaleziona za ołtarzem kaplicy św. Barbary w Barbarce pod Toruniem przez miejskiego konserwatora zabytków w Toruniu Bohdana Rymaszewskiego w 1964 r., dlatego zwyczajowo określana jest w literaturze „św. Barbarą z Barbarki”. Jej wcześniejsze losy są rekonstrukcją KRUSZELNICKiej 1967 , która uzasadniała, że figura pochodzi najprawdopodobniej z dawnej fary Starego Miasta Torunia pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty. Nie została odnotowana w inwentarzu z 1798 r. (Opis stanu kościoła 1798, s. 4). W 1800 r. rzeźbę prawdopodobnie zakupiono do Barbarki pod Toruniem, gdzie stanęła na kolumnie w miejscu rozebranej w tym okresie kaplicy św. Barbary jako świadek zakorzenionego w tradycji lokalnego kultu świętej; później przeniesiono ją do nowej (1841–1842) kaplicy pod tym samym wezwaniem. Z analizy historycznej wynika, że do rozbicia figury mogło dojść między 1852 a 1880 r. (KRUSZELNICKA 1967). Opublikowana przez KRUSZELNICKA 1967, brak wcześniejszej dokumentacji.

Wcześniejsza historia dzieła pozostaje w sferze hipotez. Jeśli już w średniowieczu wraz z kilkoma innymi dziełami czeskimi znalazła się w farze staromiejskiej, była najpewniej eksponowana  na nisko umieszczonej konsoli o dość szerokiej powierzchni górnej, bądź na lub nad mensą ołtarza.  Jak wynika z dotychczasowych ustaleń proweniencyjnych (KRUSZELNICKA 1967; WOŹNIAK 1999 (1)), posąg mógł być pierwotnie związany z kaplicą Trzech Króli (późniejszą kaplicą pw. św. Barbary, zwaną też szyperską) w pierwszym od zachodu przęśle po północnej stronie kościoła. Przeznaczenie do tej kapicy przyjęła także M. Jakubek-Raczkowska (JAKUBEK-RACZKOWSKA / RATUSZNA / RUSZKOWSKA 2022 (1)), która jako argument wskazała, że przestrzeń ta funkcjonowała najpewniej od lat 70. XIV w. i w okresie powstania rzeźby była miejscem fundacji liturgicznych prominentnego patrycjatu toruńskiego, zwłaszcza powiązanych z sobą rodów Pape i von Allen. Pierwszego znanego zapisu na rzecz ołtarza w tej kaplicy dokonał Eberhard Pape I (zm. 1374); darowizna ta – na dużą kwotę 400 grzywien – została potwierdzona w 1390 r. przez jego syna Eberharda II, ławnika i rajcę miejskiego (LIBER SCABINORUM 1936, nr 298; OLIŃSKI 2008, s. 197). W początkach XV w. ustanowili swe legaty przedstawiciele rodu von Allen – w 1415 r. Tylemann zapisał na potrzeby kaplicy dochody z wsi Mokre (LIBER SCABINORUM 1936, nr 1119), w 1416 r. Godehard (Gotko) ufundował przy ołtarzu mszę wieczystą w intencji zbawienia dusz przodków, potomków i własnej (LIBER SCABINORUM 1936, nr 1361; OLIŃSKI 2008, s. 197). Biorąc pod uwagę zbieżność dat, nie można wykluczyć, że sprowadzenie czeskiego posągu łączyło się z ożywieniem działalności fundacyjnej przy tym ołtarzu, choć jego podwójne patrocinium – „sub titulo divae Barbarae vel etiam Trium Regum” – poświadczone jest dopiero od 1541 r. (WYKAZ PREBEND [1977], s. 167); prawo patronatu nad ołtarzem mieli wówczas Barbara Beutlerynne i Jakub Wachschlager. We wcześniejszych zapisach jest mowa wyłącznie o ołtarzu „heiligen dreier konige”.

Być może do tej rzeźby odnosi się zapis w wizytacjach z 1667 r., dotyczący kaplicy Bożego Ciała: „Superius vero statua s. Barbarae, cubitalis, optime sculpta e saxo et coloribus venustata, cuius reliquiae ad basim altaris in theca lignea conditae prostant” (VIS. 1667–1672 [1903], s. 205); polichromowana kamienna figura stała wówczas w drugiej kondygnacji ołtarza, co dla badaczy było argumentem za jej wtórną lokalizacją w tym miejscu; in basi altaris przechowywano wówczas relikwie św. Barbary, zdaniem Kruszelnickiej – również przeniesione z kaplicy św. Barbary. Także ta kaplica była miejscem mieszczańskiej memorii; w 1541 r. patronat nad nią sprawowała rada miejska. Nie ma jednak pewności, czy zapis dotyczy tej konkretnie figury.

Do wyjaśnienia w związku z nowożytną historią rzeźby pozostaje obecność monogramu „SP” z herbem Odrowąż, umieszczonego na atrybucie w 1570 r.

Eksponowana na wystawach: „Ars sacra. Sztuka diecezji chełmińskiej” w 1993 r. w Muzeum Okręgowym w Toruniu oraz w Muzeum Zamkowym w Malborku: „Święci Orędownicy” (2013), „Sapientia aedificavit sibi domum” (2019), „Bilde von Prage” (2020-2021).