8,6 × 1,02; postać: 3,53 m wys.
LOKALIZACJA: nawa południowa, 1. szkarpa, ścianka frontowa.
____________________________
____________________________
WPIS: © Monika Jakubek-Raczkowska & Juliusz Raczkowski, 2023
Malowidło zachowało się dość dobrze, po konserwacji-restauracji w 1990 r., przy czym wierzchnie warstwy opracowania malarskiego są przetarte, co najsilniej widoczne jest w partii tła i postumentu.
Malowidła ze św. Janem Chrzcicielem, Chrystusem przy kolumnie i Mater Dolorosa, oraz świętymi: Szczepanem, Andrzejem, Krzysztofem, Wawrzyńcem, Marią Magdaleną i Elżbietą na trzech pierwszych szkarpach od wschodu powstały najpewniej w I fazie wystroju nawy południowej (poł. XIV w.). W bliżej nieokreślonym czasie (za bernardynów, a być może dopiero podczas remontu w 1825 r. – NAWROCKI 1966) zostały zakryte kilkoma warstwami pobiał; odsłonięto je w 1891 r., podczas kampanii restauratorskiej w prowadzonej w kościele 1890–1895 pod kierunkiem M. Hertera z inicjatywy proboszcza J. Klundera (ACTA DER KöNIGLICHEN KREISBAUVERWALTUNG 1856–1909 (J. Heise, dane z maja 1892, s. 196): „Johannes der Täufer unter Baldachin, ziemlich gut erhalten“. Badane technologicznie w 1980 r. (BROCHWICZ / LIZUN 1980); w l. 1988–1990 poddane badaniom i konserwacji–restauracji (DOKUMENTACJA 1990); dodatkowo badane technologicznie w 2005 r. (POKSIŃSKA 2005).
W dotychczasowej literaturze cały cykl na szkarpach datowany był dość późno (lata 1380–90), traktowany łącznie z przedstawieniami archaniołów jako jednorodny, a jego genezy stylistycznej dokładnie nie rozpoznano, wskazując na dominujące wpływy czeskie, podszyte formami zachodnimi (Lotaryngia, Burgundia) i włoskimi (Jerzy Domasłowski w kolejnych publikacjach). Cechy formy i kompozycji pozwalają związać go z czeskim warsztatem starszych kwater tzw. polityku toruńskiego, kształconym w kręgu Mistrza z Vyššego Brodu, i przedatować wstecz, do połowy XIV w. (RACZKOWSKI 2016 (1) s. 134–137), co jest tym bardziej prawdopodobne, że w świetle najnowszych badań korpus kościoła stał już w swym obecnym kształcie. Malowidła – podobnie jak starsze kwatery Poliptyku – zostały wykonane przez co najmniej dwóch różnych mistrzów, o tej samej formacji ale różnym temperamencie artystycznym.
Funkcja i sens przedstawień – w tym dobór świętych patronów oraz ich powiązanie z pasyjnymi wizerunkami dewocyjnymi Marii i Chrystusa – interpretowane były na ogół w łączności z duchowością franciszkańską; wskazywano też na rolę lokalnych kultów (zwł. BŁAŻEJEWSKA 2005 (1), BŁAŻEJEWSKA / PILECKA 2015). Nie można wykluczyć, że przedstawienia łączyły się z funkcjonowaniem kaplic międzyszkarpowych, których wezwań nie znamy. Spójność ich koncepcji artystycznej każe szukać dla nich nadrzędnej idei przewodniej, której sens tkwił najpewniej w zadaniach homiletycznych (RACZKOWSCY 2014, 381–383; RACZKOWSCY 2017, s. 111–113; RACZKOWSCY / OLIŃSKI 2019, s. 47–48). Pomijając ich wyraźne oddziaływanie retoryczne jako exemplów, franciszkańskie Collegium Sanctorum wyraża ponadto ogólną ideę eklezjologiczną: stając przed tymi wyobrażeniami, średniowieczny widz stawał przed murami Niebiańskiej Jerozolimy, patrząc w „okna” otwierające się za świętymi na rzeczywistość transcendentną.
Malowidło ze św. Janem należy do najlepszych przedstawień w całym cyklu, o wyjątkowej finezji prowadzenia konturu i czystości modelunku.
HEUER 1916a, s. 60–64, Taf. VIII–X
, s. 44–45
EHRENBERG 1920, s. 69–71
SYDOW 1929, s. 95
CHMARZYŃSKI 1933 (1), s. 510–511
DOMASŁOWSKI 1980, s. 135–136
DOMASŁOWSKI 1981, s. 58
BROCHWICZ / LIZUN 1980, passim
KARŁOWSKA-KAMZOWA 1982, s. 27
DOMASŁOWSKI 1984, s. 126
DOMASŁOWSKI 1990b, s. 19–21
, s. 211, il. 3
DOMASŁOWSKI / JARZEWICZ 1998, s. 89–94
DOMASŁOWSKI 2004 (1), s. 122–124
DOMASŁOWSKI 2004b, s. 103–104
BŁAŻEJEWSKA 2005 (1), s. 60–63, 73–80
POKSIŃSKA 2005, s. 158, 169–171, 179, il. 4–8
LABUDA 2006, s. 407–408, il. V39
KRANTZ-DOMASŁOWSKA 2008, s. 159–160
BŁAŻEJEWSKA / PILECKA 2009, s. 120–125
KRANTZ-DOMASŁOWSKA 2009, s. 48–49
DOMASŁOWSKI 2010a, s. 132–133, ryc. 21
KUNZ 2011, s. 158–159, Abb. 7
STEIN-KECKS 2012, s. 316–318, Farbtaf. 1
JAKUBEK-RACZKOWSKA 2013 (1), s. 198
JAKUBEK-RACZKOWSKA 2013 (3), s. 48
JAKUBEK-RACZKOWSKA 2014, s. 293
RACZKOWSCY 2014, s. 381–383
RACZKOWSKI 2016 (1), s. 134–137
RACZKOWSCY 2017, s. 111–113
RACZKOWSCY / OLIŃSKI 2019, s. 47–48
RACZKOWSCY 2023 (3), s. 212–222
