Inwentarz sztuki Torunia

English

Dekoracje ornamentalne w „kaplicy anielskiej”, k. XIV w.

1,25 × 0,56 × 0,35 m (E), 1,25 × 0,63 × 0,41 (W)

LOKALIZACJA: nawa południowa, 1. przęsło, ściana południowa.

  • Tempera na pobiale wapiennej.
  • Segmenty, załamane pod kątem prostym do wys. 2,9 m, wyżej – z 10-cm fazą, po stronie wschodniej każdy segment mierzy 1,25 × 0,56 × 0,35 m; po stronie zachodniej 1,25 × 0,63 × 0,41.
  • W badaniach XRF w 2020 r. (J Raczkowski) potwierdzono ugier z domieszką złota dla ornamentów żółtych.

___________

  • Dolne odcinki występów muru w obu narożach kaplicy podzielone każdy na trzy pasy ornamentu o różnych barwach, okonturowane podwójną linią.
  • Po lewej stronie zachowany górny segment z zielonym ornamentem i środkowy z resztkami opracowania żółcienią (1,25 × 0,56 × 0,35); po prawej patrząc od góry: czerwień, biel i żółcień.
  • Kompozycja ornamentu zgeometryzowana, w każdym segmencie zbliżona, na neutralnym tle pobiały: odcinek ściany podzielony jest dwiema liniami, krzyżującymi się w partii sfazowania, zdobionymi syntetyczną czołganką i dzielącymi pole na cztery trójkąty, w każdym umieszczone są schematycznie malowane, promieniście rozchodzące się na boki linie, imitujące najpewniej pióra skrzydeł (efekt dwóch rozłożonych skrzydeł anielskich). Na obecnym stanie zachowania ornamenty te są schematyczne, malowane szerokimi, zamaszystymi pociągnięciami pędzla.

 

____________________________
WPIS: © Monika Jakubek-Raczkowska & Juliusz Raczkowski, 2023

Zalecane cytowanie:
Jakubek-Raczkowska Monika, Raczkowski Juliusz, Dekoracje ornamentalne w „kaplicy anielskiej…”
Inwentarz Sztuki Torunia online, Kościół NMP – Wystrój malarski, 2023
https://heritage.torun.database.umk.pl/kosciol-pw-wniebowziecia-najswietszej-marii-panny-w-toruniu/

Spis treści

Stan zachowania

Najlepiej zachowały się segmenty malowane czerwienią (częściowo retuszowane tratteggio) i żółcieniem po prawej stronie, leżący pomiędzy nimi pas ornamentu malowanego na pobiale jasną farbą jest niemal nieczytelny; po lewej stronie brakuje dwóch pasów ornamentu.

Dokumentacja fotograficzna

Dekoracje ornamentalne, fot. J. Raczkowski
Dekoracje ornamentalne, fot. J. Raczkowski
Dekoracje ornamentalne, fot. J. Raczkowski

Historia

Ornamenty należą najpewniej do całościowej koncepcji malarskiej 1. przęsła i powstały w II fazie wystroju nawy południowej, wraz z Koronacją NMP i Archaniołami.

Rozpoznanie

Ornamenty zostały odnotowane jedynie przez autorów dokumentacji konserwatorskiej DOKUMENTACJA 1990, którzy zaobserwowali, że są prymitywne i schematyczne, zwłaszcza na tle opracowania cyklu postaci na szkarpach. Na ten stan rzeczy wpływa z jednej strony ich słaby stan zachowania, z drugiej – różnice warsztatowe i stylowe (dekoracje pochodzą z II fazy, zostały najpewniej wymalowane razem z Koronacją). Ich charakterystyczne formy nawiązują do idei chórów anielskich, a alternacja kolorów nawiązuje bezpośrednio do tęczowej mandorli, w której tronują Maria i Chrystus.

Dokumentacja historyczna

Brak

Dokumentacja badawcza

Brak

Dokumentacja gigapixel

Źródła i bibliografia

Źródła rękopiśmienne i drukowane

Literatura

RACZKOWSCY 2023 (3), s. 222-232, zwł. 223

Opracowania niepublikowane

Kontakt: heritage@umk.pl, jracz@umk.pl

Inwentarz Sztuki Torunia. All Right Reserved 2022