Inwentarz sztuki Torunia

English

Fartuch tablicy fundacyjnej księcia pomorskiego Racibora, Toruń, ok. 1731

65,9 (ze szpongiem 68,4) × 129,5–131,8 × 1,6–2,1 cm

Lokalizacja: Muzeum Okręgowe w Toruniu, nr inw. M.T/Ad/222/Sn (depozyt parafii Wniebowzięcia NMP).

  • Drewno iglaste, polichromowane. Podłoże z dwóch desek wyciętych stycznie, z widocznymi sękami, połączonych poziomo na styk, górna szer. 33,4 cm, dolna ok. 30.2cm; w dolnej partii wbity kuty gwóźdź i dwa po bokach, mocujące półokrągłe zakończenie. Górna krawędź podłoża opracowana płasko (była krawędzią styku z dalszą częścią epiafium). Odwrocie opracowane płasko strugiem, poziomo (ryflowana faktura), wady obróbki (wyłupania w okolicach sęków, wyszczerbienia w górnej desce) Pośrodku pionowa szponga grubości 2,3cm szerokości 6,2cm, opracowana dłutem, wpuszczona na jaskółczy ogon. Lico opracowane gładko. Monochromia czarna gładka, inskrypcje wykonane białą farbą zdecydowanymi pociągnięciami pędzla, szerokości ok. 0,7 cm. Krawędzie w grubości desek obmalowane czarno, łącznie z uszkodzeniami (wtórnie).

________

  • Fartuch w formie kartusza o obrysie zbliżonym do ornamentu okuciowo-rollwerkowego, w czarnym polu złoto malowana inskrypcja majuskuła łacińską: RATIBORIUS. | DUX POMERANIAE FUNDATIONEM HANC RA-|TIFICAVIT, ET APPROBAVIT SUO PECULIARI | DIPLOMATE, QUI ETIAM ECCLESIAM ANTIQUAM, A | POPPONE AEDIFICATAM IN MELIOREM AC AMPLIO-|REM FORMAM RESTAURARI FECIT, ET EXINDE EADEM | ECCLESIA A RATIBORIO REAEDIFICATA, AC AMPLI-|ATA NOVUM TITULUM BEATAE VIRGINIS MA-|RIAE ANNUNTIATAE SORTITA EST. / I(ACOBUS) C(ASIMIRUS) R(UBINKOWSKI  B(URGRABIUS T(ORUNENSIS) C(ONSUL) ET POST(ARUM MAGISTER). ||

    ______________

    WPIS: © Franciszek Skibiński i Michał F. Woźniak  i Elżbieta Szmit-Naud (rozpoznanie konserwatorskie), 2024

    Zalecane cytowanie:
    Skibiński F, Woźniak M., Szmit-Naud E.,  Fartuch tablicy Racibora
    Inwentarz Sztuki Torunia online, Kościół NMP – Dziedzictwo rozproszone, 2023
    https://heritage.torun.database.umk.pl/kosciol-pw-wniebowziecia-najswietszej-marii-panny-w-toruniu/

Spis treści

Stan zachowania

Drewno podłoża strukturalnie zniszczone przez owady (utwardzone dzięki impregnacji), pas wzdłuż łączenia obu desek szer. ok. 12 cm oraz szponga z licznymi otworami wylotowym, brak zakończenia fartucha u dołu (odłamane). Odłamany rollwerk w dolnej partii prawego boku. Drobne ubytki (wyłupania) przy górnych narożnikach i wyszczerbienia wzdłuż krawędzi.  Pęknięcie poziome z lewej strony (od odwrocia) w dolnej desce, sklejone. Biała warstwa malarska inskrypcji spękana, lokalnie spękania wczesne kratkowe, miejscowo przetarta, drobne ubytki (wykruszenia) biegnące wzdłuż włókien drewna podobrazia, głównie z prawej strony w pierwszym i szóstym wierszu napisu. Widoczne przesycenie drewna impregnatem (po konserwacji). Zawieszka współczesna.

Dokumentacja fotograficzna

Fartuch tablicy fundacyjnej księcia pomorskiego Racibora, Toruń, ok. 1731, VIS, fot. J. Raczkowski

Historia

Tablica upamiętniająca ponowną fundację kościoła franciszkanów w Toruniu przez księcia pomorskiego Racibora. Zapewne ufundowana przez Jakuba Kazimierza Rubinkowskiego w związku z odzyskaniem kościoła Mariackiego przez katolików, współcześnie z tablicą towarzyszącą portretowi w. mistrza Poppona von Ostern. Składała się z malarskiego portretu księcia oraz fartucha z inskrypcją. Jeszcze w 1827 znajdowała się wraz z portretem w zach. części nawy płn. obok Grobu Pańskiego, a następnie zlokalizowana w pierwszym prześle wschodnim nawy głównej, na ścianie północnej przy zakrystii, ponad chrzcielnicą (Wernicke 1836, s. 256, 268). W latach 30. XX w. portret (dziś zaginiony, odnotowany jeszcze w 1925 r., patrz: Słowo 1925; znany z fotografii wyk. w 1943, STRATY 2019, s. 133, nr 19) został przeniesiony do Bierzgłowa, natomiast fartuch z inskrypcją trafił do Muzeum Miejskiego, jako depozyt; informacja o przekazaniu do Muzeum przed 1939 także na karcie katalogu naukowego MOT, wyk. Janina Kruszelnicka. Na odwrociu d. nry inw.: A. d. 222 ||, białą farbą, z prawej strony, u góry; MT/Ad/222/SN ||, czarną farbą, z prawej strony u dołu oraz dwie nalepki papierowe: MUZEUM W TORUNIU | Nr inw. Ad/222 ||, z lewej strony u góry oraz MUZEUM OKRĘGOWE W TORUNIU | Autor: | Tytuł: TABLICA FUNDACYJNA | Nr inw: MT/Ad/222/Sn ||, z prawej strony u dołu.

Rozpoznanie

Dokumentacja historyczna

Brak

Dokumentacja badawcza

Dokumentacja w bliskiej podczerwieni NIR, fot. J. Raczkowski, 2021. Nie uczytelnia żadnych istotniejszych ingerencji w inskrypcję.

Fartuch tablicy fundacyjnej księcia pomorskiego Racibora, Toruń, ok. 1731, NIR, fot. J. Raczkowski

Dokumentacja gigapixel

Źródła i bibliografia

Źródła rękopiśmienne i drukowane

INV. 1817/1821(BER)[1983], s. 217, nr 12

INV. 1817 (BER) [2015], s. 440, nr 12

WERNICKE 1858, s. 268

Literatura

SEMRAU 1892, s. 58–59

KRUSZELNICKI 1972, s. 13, 53–55

KRUSZELNICKI 1973, s. 100–101 (podpisy pod ilustracjami zamienione)

DOMASŁOWSKI / JARZEWICZ 1998, s. 153

KLUCZWAJD 2005, s. 54–55

STRATY 2019, s. 132

Opracowania niepublikowane

Kontakt: heritage@umk.pl, jracz@umk.pl

Inwentarz Sztuki Torunia. All Right Reserved 2022