53 × 62 cm
Lokalizacja: Muzeum Okręgowe w Toruniu, nr inw. MT/M/399/SN; przechowywany w magazynie zbiorów.
_________
_______
WPIS: © Maria Hotel i Michał F. Woźniak, 2023
Bardzo zły. Znaczne przetarcia, odpryski i zarysowania polichromii do warstwy cienkiego gruntu i do samego podobrazia blaszanego występujące na całej powierzchni sprawiają, że modelunek jest miejscami zupełnie nieczytelny (szczególnie w lewej części portretu, w tle i dookoła głowy modela). Na powierzchni uwidoczniły się także łączenia kawałków blachy, z których złożone jest podobrazie. Na większych zachowanych partiach polichromii widoczne spękania farby. Blacha zardzewiała, z poszarpaną dolną krawędzią i ubytkami w miejscach po gwoździach wzdłuż górnej krawędzi. Na odwrociu podobrazia występują liczne ślady korozji.
Portret pochodzi z kościoła pofranciszkańskiego Zwiastowania Najświętszej Marii Panny (ob. Wniebowzięcia NMP), gdzie znalazł się w czasach bernardyńskich; jeszcze w 1892 roku zawieszony na północnej ścianie prezbiterium ( SEMRAU 1892).
Być może z portretem związana była blacha trumienna o tym samym kształcie i z nieco mniejszymi wymiarami, z herbem Leliwa oraz inicjałami „T. C.”, które wskazywałyby, iż przedstawiony młody mężczyzna to Tomasz Czapski, młodo zmarły w 1746 roku, zapewne syn Józefa Czapskiego (†1749), miecznikowicza ziem pruskich, związanego z powiatem tczewskim. Młodzieniec oraz jego ojciec zostali pochowani w tzw. krypcie Czapskich (nazwa myląca: na 22 osoby tam pochowane kilka tylko wywodziło się z tego rodu) w kościele Mariackim, mieszczącej się pod prezbiterium. Rodzina Czapskich nie posiadała w Toruniu swoich majątków, choć nawiązywała szczególne kontakty z miastem w XVIII wieku, gdy weszła do elity arystokratycznej prowincji (TOMASZEWSKI 2017, s. 41-43). Artur Semrau, który jako pierwszy opisał oba obiekty – tablicę z herbem Leliwa oraz portret młodego mężczyzny, nie połączył jednak ze sobą tych dzieł.
Niezbyt wysoka jakość artystyczna oraz niewyszukane zamówienie o charakterze prywatnym wskazują na powstanie portretu w lokalnym warsztacie malarskim.
Brak
SEMRAU 1892, s. 56.
KLUCZWAJD 2005, s. 57, nr 15.
