olej na płótnie; 263 × 154 cm
Lokalizacja: Muzeum Okręgowe w Toruniu, nr inw. MT/M/87/SN; ekspozycja w Ratuszu Staromiejskim, I p., tzw. Sala pod Plafonem
___________
________________
WPIS: © Michał F. Woźniak i Maria Hotel, 2023
Bardzo dobry. Obiekt po konserwacji – elementy dekoracyjne i figuralne, a także inskrypcje doskonale czytelne; nabity na nowe krosna. Miejscowe punktowe ubytki polichromii w obrębie portretu Strobanda. Powierzchnia obrazu nierówna, płótno delikatnie odkształcone wzdłuż dolnej i lewej krawędzi. Werniks spękany. Rama wtórna.
Epitafium ufundowane przez syna zmarłego – Henryka IV Strobanda i przeznaczone do kościoła NMP; niezrealizowany został zamysł fundatora umieszczenia w obok wizerunku zmarłego własnego konterfektu (o czym informuje stosowny napis umieszczony w zarezerwowanym polu). Zabrane z kościoła po 1724 początkowo do prywatnej kamienicy, a w 1750 przeniesione do Ratusza za sprawą rajcy Benedykta Mohaupta (Kruszelnicka 1983, s. 52; Domasłowski/Jarzewicz 1998).
Henryk III Stroband, ur. 30 XI 1599, był synem Chrystiana i Barbary z Oderów, bratankiem Henryka I oraz stryjecznym bratem Henryka II. Wszechstronnie wykształcony, w latach 1620-1627 studiował na uniwersytetach we Frankfurcie nad Odrą, w Lipsku, Lejdzie, a także przebywał – bez zapisywania się w poczet studentów – w Groningen i Franecker. Od 1632 pracował w kancelarii miejskiej w Toruniu, reprezentując miasto w czynnościach oficjalnych jako jego sekretarz, a później także z tytułu pełnienia wyższych stanowisk. Od r. 1639 był rajcą miejskim, jako wójt przewodniczył ławie przedmiejskiej, a w 1641 roku został wybrany burmistrzem, pozostając na tym stanowisku przez szesnaście lat. Dwukrotnie pełnił funkcję prezydenta (1641, 1646) i także dwukrotnie burgrabiego (1644 i 1650). Uczestniczył w obradach Colloquium Charitativum, które sam zainicjował. Kilkakrotnie spotykał się i podejmował królów Władysława IV i Jana Kazmierza i ich małżonki Cecylię Renatę i Marię Ludwikę. W 1655 roku przewodniczył delegacji miejskiej na rokowania ze Szwedami. Był członkiem elitarnego bractwa św. Jerzego, któremu dwukrotnie przewodniczył (1645, 1648). Mieszkał we własnej kamienicy przy Rynku Staromiejskim nr 291a (obecnie w tym miejscu budynek poczty). Zmarł 30 XII 1657 podczas panującej w mieście zarazy.
Jego syn, fundator epitafium, był najmłodszym spośród czwórki dzieci Strobanda z Elżbietą Amende, z którą Henryk III zawarł związek małżeński w 1633 roku, ochrzczony 10 VII 1643. Otrzymał wykształcenie uniwersyteckie, ale nie pełnił żadnej funkcji w administracji miejskiej; był kupcem nowomiejskim; dwukrotnie żonaty, miał trzech synów, zapewne zmarłych w młodym wieku (Dybaś 2006–2007; Kardas 2004, s. 107-116).
Lewy górny medalion przeznaczony był pierwotnie na portret Henryka IV Strobanda (a sam wizerunek fundatora najpewniej miał być umieszczony dopiero po jego śmierci); obniżenie standardu majątkowego rodziny (sam Henryk IV zmarł w biedzie w 1704, nie pozostawiając następców) wpłynęło najpewniej na zaniechanie pierwotnego zamysłu. Zastąpiono go w późniejszym okresie inskrypcją upamiętniającą przeniesienie epitafium z „domu prywatnego” do ratusza w 1750 r., staraniem rajcy Benedykta Mohaupta (†l787). Inskrypcja naśladuje napis w polu głównym, acz z istotnymi różnicami w ukształtowaniu poszczególnych liter. W literaturze przedmiotu utarło się przekonanie o pochodzeniu obiektu z kościoła Mariackiego w Toruniu, chociaż w opisie epitafiów autorstwa Praetoriusa z 1720 roku (Documenta Thorunensia maximam Partem Statum Ecclesiasticum concernentia. Studio magno conquisita et collecta ab Ephraim Pretorio Rev. Minist. Seniore Toruniij Ad 1720, KM rkps 130) podobne dzieło nie figuruje.
Dane w opracowaniu …
Dane w opracowaniu …
