Kwatery witrażowe ze św. Janem Chrzcicielem i św. Janem Ewangelistą, warsztat toruński, przełom XIV i XV w. (Detroit oraz MOT)

Medalion z Janem Chrzcicielem: 33,7 cm śred.; medalion ze św. Janem Ewangelistą: 32 cm śred.

Lokalizacja: św. Jan Chrzciciel: Detroit Institute of Art, Acc.no. 55.33; zob. opis i dokumentację fot.: DIA; św. Jan Ewangelista – Muzeum Okręgowe w Toruniu, Galeria Sztuki Gotyckiej, eskpozycja stała; nr inw. MT/S/4640

Szkło antyczne barwione w masie.

___________________________

Oba medaliony o ciemnozielonym tle, w żółtym obramieniu z perełkowaniem, świeci ujęci w półpostaci i zwróceni en trois quarts; malowani monochromatycznie en grisaille, z żółtymi nimbami wokół głów. Rysy twarzy wyraziste, z charakterystycznymi wydatnymi nosami i grubymi ustami.
Św. Jan Chrzciciel: ukazany jako dojrzały mężczyzna o długiej brodzie, u n ; zwrócony w prawo; na lewej ręce poprzez połę płaszcza podtrzymuje medalion z wmalowanym konturem baranka, na który wskazuje uniesioną prawą dłonią.
Św. Jan Ewangelista: ukazany jako młodzieniec o długich kędzierzawych włosach, ujęty w półpostaci, en troi quarts, zwrócony w lewo; w lewej ręce trzyma medalion z czarnym orłem, który przytrzymuje od góry prawą dłonią; malowany monochromatycznie, z żółtym nimbem wokół głowy, umieszczony na zielonym tle.

____________

WPIS: © Monika Jakubek Raczkowska & Juliusz Raczkowski, 2023

Zalecane cytowanie:
Jakubek-Raczkowska Monika, Raczkowski Juliusz, Kwatery witrażowa z prorokami…,
Inwentarz Sztuki Torunia online, Kościół NMP – Dziedzictwo rozproszone, 2023
https://heritage.torun.database.umk.pl/kosciol-pw-wniebowziecia-najswietszej-marii-panny-w-toruniu/

Stan zachowania

Dość dobry.

Dokumentacja fotograficzna

Św. Jan Chrzciciel, Fot. Detroit Institute of Art

Św. Jan Ewangelista, fot. J. Raczkowski

Historia

Kwatery należały do szkleń korpusu nawowego, wprowadzonych na przełomie XIV i XV wieku, najpewniej podczas zakładania sklepień. Ich miejsce nie jest znane.

Zachowane w sporych połaciach do XIX w. szklenia średniowieczne uległy w dużej części zniszczeniu w 1812 r. Ich pozostałości zostały usunięte podczas prac remontowych na przełomie XIX i XX w., kiedy wykonano nowe szklenia witrażowe. Witraż ze św. Janem Ewangelistą należał do grupy szkieł przekazanych do Muzeum Miejskiego w Toruniu. Witraż ze św. Janem Chrzcicielem trafił w ręce prywatne. Do 1955 r. był własnością Johna L. Bootha (1907-1994, Grosse Pointe, Michigan, USA), który przekazał go w darze do zbiorów Detroit Institute of Arts (Detroit, Michigan, USA).

Rozpoznanie

Oba witraże, malowane tą samą ręką, zostały wykonane w dobrze zakorzenionej w Toruniu pod koniec XIV wieku stylistyce, nawiązującej do wzorów czeskich, głównie z kręgu Mistrza Teodoryka z Pragi (FRYCZ / KWIATKOWSKI 1977, s. 113). Wyróżnia je zwłaszcza opracowanie ujętych pół-bocznie twarzy, wyraźnie wskazujące na wpływy z tego środowiska. W literaturze wskazuje się na ich wyższy poziom artystyczny od pozostałych zachowanych kwater.