Puszka na komunikanty (cyborium eucharystyczne), Norblin, Bracia Buch i T. Werner, Warszawa, ok. 1920–1940

Wys. 31,6 cm; Ø stopy 12,4 cm; Ø czaszy i pokrywy 11,1 cm; wys. pokrywy 8 cm

  • Srebro (czasza), stop miedzi; odlew (trzon i zwieńczenie), wyoblanie, wytłaczanie, cyzelowanie, całkowite złocenie; inskrypcja grawerowana i punktowana.

_________________________________

  • Puszka w kształcie kielicha z wysoką pokrywą zwieńczoną krzyżykiem, z partiami gładkimi oraz z reliefową dekoracją ornamentalną. Stopa kolista, mocno wydęta, wsparta na prostym cokoliku, na którym niski ćwierćwałkowy cokolik zdobiony godronowaniem; górna część stopy oddzielona podwójnym profilem, kopulasta, z dekoracją nawiązującą do godronowania, z długimi prętami na podkładkach. Trzon zajęty przez silnie wydłużony wazonowy nodus pokryty szczelnie motywami renesansowymi i manierystycznymi: ornament okuciowy i jubilerski, zawijane kartusze, pęki owocowe, listowie, elementy schweifwerkowe. Czasza cylindryczna o spłaszczonym dnie i prostych ściankach, gładka. Pokrywa powtarza profil stopy, z godronowaniem na cokoliku i gładką kopułką. W zwieńczeniu na kuli osadzony krzyżyk z ramionami rozszerzającymi się i zakończonymi liliowo.

_________________________________

  • Znakowana pod spodem stopy, na płytce mocującej stopę i trzon: NORBLINiSA (lit. A mniejsza i podwójnie podkreślona) oraz wybity pojedynczymi puncynami nr fabryczny: 1721.
  • Pod spodem stopy wtórna majuskułowa inskrypcja: RENOWACJA 2000, wykonana częściowo chwiejakiem (zwłaszcza trzonki) oraz grawerowana (linie poziome, wygięte i szeryfy).

 

WPIS: © Michał F. Woźniak, 2023

Spis treści

Stan zachowania

Puszka częściowo nowo złocona, ze znacznymi przetarciami i drobnymi ubytkami.

Historia

Rozpoznanie

Znak wytwórni stosowany na wyrobach metalowych warszawskiej firmy zasadniczo po 1914, choć możliwe stosowanie już po 1896 r. (por. PAPROCKA-GAJEK 2020 (1), s. 192–193, 355). W firmowym cenniku wyrobów kościelnych z okresu międzywojennego pod nr 1721 oferowana jest puszka do komunikantów (jako jeden z siedmiu typów) w trzech wariantach: biała (zapewne srebrzona), cz. złocona i całkowicie złocona w cenie odpowiednio 97,50, 108 i 127,5- zł. (Spółka Akcyjna Fabryk Metalowych pod firmą Norblin, Bcia Buch i T. Werner, za PAPROCKA-GAJEK 2020 (2), nr kat. 18); ofertę tę powtórzono w katalogu publ. po 1930 r., z podaniem wymiarów: wys. 32, śred, 10,5 cm, co odpowiada puszce mariackiej. Ten typ puszki wypracowany został w k. XIX w. i oferowany do sprzedaży w katalogu z 1891 (Wyroby platerowane Towarzystwa Akcyjnego Norblin, Br. Buch i T. Werner, PAPROCKA-GAJEK 2020 (2), nr kat. 15, s. 99); na załączonej niewielkiej ilustracji widnieje podobna puszka z nieco innym kształtem czaszy i rozkładem dekoracji, co jednak może wynikać z uproszczenia rysunku. W nieco późniejszym katalogu wydanym po 1897 a przed 1914 występuje pod takim samym numerem ( PAPROCKA-GAJEK 2020 (2), na kat. 14, s. 76); ponieważ w obu tych katalogach brak znaku wytwórni, jaki wybito na puszce w kościele NMP, należy założyć czas wykonania naczynia na okres Międzywojnia.

Dokumentacja historyczna

Brak

Dokumentacja badawcza

Źródła i bibliografia

Źródła rękopiśmienne i drukowane

Literatura

Opracowania niepublikowane