178 × 104 cm
Lokalizacja: nawa południowa, zachodnie przęsło, obok ołtarza Chrystusa Bolesnego; ob. zdemontowana i zdeponowana na emporze północnej: niedostępna
__________
W partii środkowej: D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) | IOANNI III POLONIARUM REGI | DOMINATIONE POLONICO | LIBERATIONE PANNONICO AUSTRIACO | PROFLIGATIONE OTTHOMANICO TRACICO | RELIGIONE CHRISTIANISSIMO | PIETATE CATHOLICO | ZELO OBSEQUIO APOSTOLICO | INTER REGES SAPIENTISSIMO | INTER DUCES PRAESTANTISSIMO | INTER IMPERATORES CITRA FABULAM | SOLO NOMINE TREMEBUNDO | CUI GLORIA MILITARIS REGNUM PEPERIT | CLEMENTIA FIRMAVIT, MERITUM PERENNABIT | QUI RARO PROBITATIS ET CONSCIENTIAE EXEMPLO | PROPRIA DESERENS ALIENA DEFENDES DOCUIT | QUO PACTA SANCTA FOEDERUM IURA | INEANTUR, CUSTODIANTUR, COMPLECTANTUR. | OTTHOMANICAM LUNAM AETERNAM ECLIPSIM MINISTRANTEM | ITA PROSPERE FORTITERQUE A CHRISTIANORUM FINIBUS ELIMINAVIT | UT UNUM IDEMQUE FUERIT VENISSE, VIDISSE, VICISSE, | INTER NUMEROSOS IGITUR CHRISTIANI ORBIS PLAUSUS | INTER VINDICATAM RELIIGIONIS ET IMPERII LAETITIAM | INTER EXTREMA CRUENTATAE LUNAE DELIQUIA | AGNOSCANT PRAESENTES CREDANT POSTERI | NON TANTUM ENASCENTI EVANGELIO QUO PROMULGARETUR | SED ETIAM ADULTONE PROFLIGARETUR | UTROBIQUE FUISSE HOMINEM A DEO MISSUM CUI NOMEN ERAT IOANNES. ||
Tablica powstała z fundacji Jana Kazimierza Rubinkowskiego, być może przeznaczona pierwotnie do kościoła Dominikanów św. Mikołaja, i stamtąd przeniesiona do kościoła NMP; najpóźniej od końca XIX wieku znajdowała się na ścianie zachodniej nawy południowej.
Rubinkowski planował wykonanie trzech tablic mających upamiętnić Jana III, przeznaczonych dla toruńskich kościołów katolickich: parafialnego św. Jana, odmiennego owalnego kształtu, dominikańskiego św. Mikołaja oraz dla kościoła Bernardynów NMP; ta ostatnia tablica wedle planów różniła się w treści inskrypcji od obecnie się znajdującej; zatem niewyjaśnione pozostaje, czy zachowana tablica od początku wisiała w kościele Mariackim, mając zmienioną względem namysłu treść napisu, czy też ta pierwotna się nie zachowała, a obecna została przeniesiona ze zburzonego kościoła św. Mikołaja.
Tablica stanowi jeden z przejawów wieloletniej aktywności Rubinkowskiego na gruncie toruńskim jako krzewiciela wielkości Rzeczypospolitej. W młodości sekretarz króla Jana III pozostał wierny swemu patronowi, głosząc niezmordowanie jego chwałę; po śmierci króla osiadł w 1696 w Toruniu, pozostając tu do końca swego żywota w 1749 r. Był poczmistrzem królewskim, z czasem także, mimo wielu przeciwności ze strony protestanckiej większości, rajcą miejskim i burgrabią. Szereg poczynionych przez niego fundacji dla miejscowych kościołów katolickich przypada na 2 ćw. XVIII w., na czas po tzw. tumulcie toruńskim. Do kościoła Bernardynów ufundował m.in. obraz Chrystusa Bolesnego, ob. w ołtarzu pod takiego im patrocinium, tablice portretowo -inskrypcyjne upamiętniające fundatorów kościoła i klasztoru franciszkańskiego i niezachowaną tablicę ku czci króla Augusta II Sasa, 1734 ( SEMRAU 1892, s. 59-61 podaje tekst inskrypcji). Szereg pamiątkowych fundacji Rubinkowskiego przechowywanych jest w kościele św. Jana – par. Starego Miasta, ob. katedralnym (KRUSZELNICKI 1972, s. 51–79).
Dane w opracowaniu …
WERNICKE 1839, s. 268-269
SEMRAU 1892, s. 59
KRUSZELNICKI 1972, s. 71–72
DOMASŁOWSKI / JARZEWICZ 1998, s. 152–153
