286 × 211 cm
Lokalizacja: obraz obecnie nieeksponowany
______________
_________________________
WPIS: © Maria Hotel & Michał F. Woźniak, 2023
Zły. Przetarcia warstwy polichromii aż do widocznego splotu płótna na całej powierzchni, szczególnie w dolnej partii obrazu. Wzdłuż górnej krawędzi płótno bardzo zniszczone, pofałdowane i podklejone. Badanie w świetle UV ujawniło znaczne przemalowania – wtórny jest modelunek szat postaci, twarzy matki i chorego chłopca, a także struktura ołtarza widocznego za świętym; ponadto na całej powierzchni występują uzupełnienia punktowe.
Obraz pochodzi zapewne z d. kościoła dominikańskiego pw. św. Mikołaja, przeniesiony do kościoła Wniebowzięcia NMP w 2 ćw. XVIII w. (ok. 1834 r.)
Późniejsze przemalowania w obrębie postaci świętego nie wpłynęły na czytelność pierwotnego modelunku. Pofałdowanie dolnej części alby, silna konturowość, ziemista karnacja, a także krój i ornament ornatu wskazują na powstanie dzieła w 4 ćwierci XVII lub na początku XVIII wieku. Z uwagi na niską jakość wykonania, a także cechy formalne, właściwe dla toruńskiego malarstwa tego okresu, można z pewnością stwierdzić, iż obraz jest dziełem lokalnego warsztatu.
Obiekt pochodzi prawdopodobnie z ołtarza pw. św. Walentego w kościele dominikanów w Toruniu, skąd trafił do kościoła Mariackiego po rozbiórce świątyni w 1834 roku. W inwentarzu z 1785 roku wzmiankowano znajdujący się w nawie północnej „ołtarzyk nowy czerwono malowany S° Walentego Męczennika” (Szołdrski 1929, s. 66, nr 17), nie wspomniano jednak o wizerunku, który miałby się w nim znajdować. W opisie kościoła pw. św. Mikołaja z 1817 roku odnajdujemy wzmiankę o ołtarzu przyfilarowym św. Walentego, „bez kolumn, z 2 złoconymi posągami świętych (…)”, a także, co istotne, z „2 jedwabnymi zasłonami na święty obraz” ( INV. 1817/1821(BER)[1983], s. 189). Antepedium tego ołtarza było snycerskie, rzeźbione, pomalowane na czerwono, posrebrzane i złocone. W świetle powyższych zapisków archiwalnych niewykluczone, iż pochodzący z przełomu XVII i XVIII wieku obraz przed upływem stulecia, u schyłku XVIII wieku przemalowano i włączono w nową nastawę. Trudno byłoby też domniemywać odnośnie do ewentualnego odwzorowania na obrazie konkretnego dominikańskiego retabulum ołtarzowego.
Dane w opracowaniu …
