Lokalizacja: w nawie głównej, przy czwartym wschodnim filarze w rzędzie północnym, z ekspozycją od strony południowo-zachodniej.

• Drewno, marmoryzowane, złocone i srebrzone, fragmenty rzeźby figuralnej polichromowane.
• Drewniana struktura nastawy (drewno iglaste) oraz elementy dekoracyjne pokryte białą zaprawą. Na architekturze nastawy marmoryzacja zielona na jasnougrowym tle, wykonana laserunkowo w technice olejnej, kolumny srebrzone, ornamenty snycerskie złocone z elementami srebrzonymi, na poler, na czerwonym pulmencie. Szaty figur i atrybuty złocone i srebrzone, lokalnie z barwnym laserunkiem (w kotarze nad polem głównym, palma męczeńska św. Katarzyny, płonące serce – atrybut św. Augustyna). Karnacje i włosy postaci polichromowane prawdopodobnie w technice tłustej tempery. Tło wnęki w polu głównym, tarczy z główką anielską i kartusza z mariogramem we fryzie pokryte monochromią matową, prawdopodobnie w technice chudej tempery.
• Obrazy na płótnie w technice olejnej. Obraz w polu głównym, na krosnach, wraz z obramieniem jest produkcją seryjną. Podobrazie przedstawienia w zwieńczeniu mocowane na sztywnym (drewnianym) podłożu.

________________

• Ołtarz i nastawa analogiczne do ołtarza św. Rodziny, stanowiąc trzecią parę  postępując od wschodu, a pierwszą od zachodu w korpusie nawowym.
• Nastawa przyfilarowa o wertykalnej kompozycji, architektoniczna, o korpusie dostawionym do wielobocznego filaru, z podporami bocznymi cofniętymi względem lica i z bocznymi ściankami przylegającymi do boków filaru; jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zintegrowanym stipesem i kontrastującym kartuszowym zwieńczeniem. Struktura marmoryzowana, w kolorze zielonym, trzony kolumn srebrne, bazy, kapitele, ornament i zwieńczenie złote z elementami srebrnymi, szaty figur złote z elementami srebrnymi, partie ciał w kolorze karnacyjnym.
• Stipes typu sarkofagowego, wklęsło-wypukły, drewniany, poprzedzony stopniem. Portatyl w drewnianej ramie/kaszcie, o wymiarach 38,3 x 38,5 cm (sam kamień 28,3 x 28,4 cm); na odwrociu zwęglone centrum i z lekko uszkodzony autentyk.
• Nastawa posadowiona bezpośrednio na mensie ołtarzowej, jedynie w osi bocznych kolumn dodatkowe dolne cokoły flankujące stipes; w lewym boku ołtarza szuflada o licu zintegrowanym z powierzchnią stipesu. Wysoka strefa cokołowa kondygnacji głównej z wydatnym gierowaniem; w partii środkowej stanowiącej predellę symetrycznie komponowana aplika utworzona z pary karbowanych ceowników, z krawędzi których wyrastają liście akantu; przy zewnętrznych krawędziach osadzone małe czteropłatkowe kwiatoniki; ceowniki zespolone kulą i połączone chustą, na której kwiat, a poniżej pojedyncza kampanula. Na bocznych ściankach cokołu prostokątne płyciny dekorowane asymetrycznie listowiem akantu, płasko, linearnie i schematycznie opracowane, złożone z dwóch spiętych pośrodku zespołów liści, w układzie pionowym. Na gierowanych partiach cokołu rzeźby Ojców Kościoła:  z lewej św. Grzegorza Wielkiego, z prawej św. Augustyna. Św. Grzegorz bez atrybutów, jedynie w tiarze papieskiej na głowie, w pozornym kontrapoście, postać wygięta w prawo, z lewą nogą ugiętą w kolanie, ręce zgięte w łokciach i wyciągnięte w przód; twarz gładko ogolona. Św. Augustyn w kontrapoście wsparty na lewej nodze, z prawą ugiętą, o prostej sylwecie, z obfitą brodą, na głowie infuła; w wyciągniętej prawej ręce pastorał, w lewej ugiętej gorejące serce; u jego stóp nagi chłopczyk z przepaską biodrową, z dużą łyżką w prawej ręce, lewą wskazuje w górę w stronę serca. Obydwaj odziani w długie suknie, na które narzucone sięgające kolan tuniki z frędzlą u dołu; na ramionach kapy spięte na piersiach; fałdy przeważnie długie, proste, drobno cięte.
• Prostokątny korpus głównej kondygnacji, zielono marmoryzowany, flankowany smukłymi pilastrami opinającymi krawędzie z fantazyjnymi głowicami nawiązującymi do porządku korynckiego, opracowanymi w płytkim reliefie; w licu prostokątne pole zamknięte łukiem koszowym nadwieszonym, ujęte ramą dekorowaną regularnymi liśćmi akantu, w nim malarskie przedstawienie Matki Boskiej Ostrobramskiej ujęte wtórną dekoracyjną ramą z aplikami. W polu wtórna dekoracja snycerska: poniżej obrazu  główka anielska w tarczy, po której bokach wić roślina, powyżej mariogram przechodzący w wolutowy ornament. Powyżej pola obrazowego płaska snycerska aplika w formie paludamentum zwieszonego z baldachimu, ponad którym kwiaty. Kondygnacja główna zwieńczona wysokim belkowaniem, nieznacznie gierowanym w narożach, złożonym z architrawu, fryzu i wysokiego, wielodzielnego gzymsu. We fryzie akantowy kartusz z malowanym złoconym mariogramem w błękitnym polu, w partiach gierowanych asymetryczna dekoracja akantowa. Kondygnacja główna ujęta kolumnami o attyckich bazach, gładkich trzonach i wysokich korynckich kapitelach, podpierające fragmenty belkowania zintegrowanego z belkowaniem części głównej, z symetryczną dekoracją akantową w partii fryzu, złożoną z dwóch ceownikowych układów spiętych grzbietami; na skrajnych partiach belkowania odcinki ustawionego przekątniowo naczółka segmentowego na których klęczące figury uskrzydlonych aniołków, o smukłej budowie, w geście adoracji, zwrócone ku obrazowi w zwieńczeniu, z wyobrażeniem św. Antoniego Padewskiego. w owalnej ramie utworzonej z wawrzynu, spiętej na osiach głównych czterema kwiatonami. Kartusz ażurowy utworzony z gęstego listowia wywijającego się z karbowanej, łamanej taśmy; w górnej części dwa zwrócone do dołu rogi obfitości. Na nich, w osi wpleciona w wolutę uskrzydlona główka anielska, na której postawiona rzeźba przedstawiająca św. Katarzynę en pied, w kontrapoście na prawej nodze, z głową zwróconą w prawo; w lewej ręce, przyciśniętej do biodra trzyma palmę, w prawej, wysuniętej w bok i ku przodowi, miecz; przy prawej nodze koło; na głowie z długimi włosami spływającymi na plecy mała otwarta korona, złożona z 6 trójkątnych segmentów zwieńczonych kulkami, osadzonych na wąskiej obręczy.

__________

KONSTRUKCJA

Retabulum o konstrukcji samonośnej w typie SP, jednokondygnacyjne, sześciomodułowe. Składające się z czterech modułów prostych i dwóch mieszanych. Pierwszy moduł prosty wyznacza formę stipesu i mensy. Wzniesiony w niepełnej konstrukcji skrzyniowej o korpusie wieńcowym,  ścianki wykonane w konstrukcji deskowej. Dwa kolejne moduły proste odpowiadają ustawionym po bokach stipesu cokołom. Moduły wykonane w niepełnej konstrukcji skrzyniowej o korpusie wieńcowym, ścianki korpusów  wykonane z desek. Pierwszy z modułów mieszanych wyznacza w kompozycji strefę cokołową kondygnacji głównej. Centralna jej część wykonana w konstrukcji deskowej, części boczne z zdwojonej konstrukcji skrzyniowej o korpusach wczepowych ustawionych obok siebie, ścianki skrzyń wykonane z desek.  Część główną nastawy tworzy kolejny moduł prosty. Partia środkowa z przedstawieniem Matki Boskiej Ostrobramskiej wykonana w konstrukcji ramowej, części boczne w konstrukcji deskowej odpowiadają w podziale kompozycyjnym strukturze pilastrów. Strefa belkowania nastawy opracowana z wykorzystaniem modułu mieszanego, którego rozwiązanie konstrukcyjne odpowiadają tym wykorzystanym do wzniesienia struktury strefy cokołowej kondygnacji głównej.  Kolumna zbudowana z trzech elementów, wykonanych w jednym fragmencie drewna (profilowana baza, anuli, kapitel). Trzon kolumny drążony, wykonany z pięciu fragmentów drewna. Kolumna posadowiona na plincie wykonanej z elementu deskowego. Przedstawienie Matki Boskiej Ostrobramskiej umieszczone w niszy o konstrukcji skrzyniowej niepełnej.

_______________

WPIS: © Franciszek Skibiński i Michał F. Woźniak oraz Weronika Kofel (konstrukcja) i Elżbieta Szmit-Naud (rozpoznanie konserwatorskie), 2024

Zalecane cytowanie:
Skibiński et al.  Ołtarz Matki Bożej Ostrobramskiej,
Inwentarz Sztuki Torunia online, Kościół NMP – Ołtarze, 2023
https://heritage.torun.database.umk.pl/kosciol-pw-wniebowziecia-najswietszej-marii-panny-w-toruniu/